Sorunu sor hemen cevaplansın.
Kharmides Nedir
Grek Düşünürü.. Sokrates'in Öğrencisi'ydi. Filosofi Konularının tartışıldığı Şölenler vermekle de ünlendi..
Platon'un (ö. MÖ 347) Dayısı ve Ünlü bir Devlet Adamı'ydı. Platon, ölçülülüğü tartışan Diyalog'una O'nun adını vermiştir.
Platon Sokrates Khairephon, Kharmides ve Kritias arasında geçen bir konuşmayi bize Sokrates'in ağzından dinletmektedir. Bu dört kişiden Khairephon tartışmaya karışmaz. Sadece, eserin başinda Sokrates'le bir iki laf eder. Platon'un dayısı Kharmides'e gelince bu tartışmada henüz 14 yaşindadir. Güzelliğine bütün Atina hayran olduğu gibi felsefeye ve şiire olan istidadı da herkes tarafından kabul edilmiş görünüyor. Bu eserde Kharmides'ten sonra Sokrates ile tartışmaya tutuşanlardan biri de Kritias'tır.
Tartışma konusu: Kharmides diyaloğunda,tartışma konusu erdemdir. Platon zamanında erdem aklı başında insandan başlayarak en yüksek erdeme erişmiş insana kadar hepsini içine alan çok geniş anlamli bir terimdir.
Eserin Özeti
Eserin başinda Sokrates, Potideia'da yerleşen ordudan nasıl Atina'ya nasıl geldiğini, epeydir buralardan uzak kaldığı için de eş-dostla görüşmek üzere orada bulunan idman evine (Palaistra) nasıl girdiğini, kimlerle karşilaştigini anlatir. Böylece tartışmanın cereyan ettiği yeri gözümüzün önünde canlandırmaya çalışır. Gerçektende bu idman evinde Khairephon ve Kritias'tan başka adlari bildirilmeyen daha birçok kimseler vardır. Biraz sonra maddi manevi güzelliği ile Atinalıları büyüleyen Kharmides de birçok arkadaşları ile birlikte içeri girer. Artık diyaloğumuz'un kişileri toplanmiştir. İlkin tartışma Sokrates ile henüz 14 yaşlarında bulunan Kharmides arasında başlar. Sokrates, Kharmides'e: "bak Kharmites amca oğlun Kritias senin için: o akranları arasında sadece güzelliği ile değil bilgeliği ile de kendisini göstermiştir." Diyor. "eh gerçekten bilgeysen elbette bilgeliğin de ne olduğunu bileceksin, bize şunu anlativer bakalımâ" der. Kharmides biraz düşündükten sonra bilgeligi şöyle tanimlar: "Bilgelik her şeyi ölçüyle, sakinlikle yapmaktir."
Sokrates birçok hallerde hızlı ve çevik hareketlerin ağır ve sakin hareketlerden daha güzel olabileceğini örnekler vererek çürütmeye çalışır. Bunun üzerine Kharmides tanımı değiştirir, şu şekle sokar: “Bilgelik insana utanmayı öğretir, insanda utanma duygusunu uyandırır. Onun için bilgelik edepten başka bir şey değildir.â€
Sokrates bu tanımı da şöyle cevaplandırır: "Bilgelik daima güzel ve iyi olan bir şeydir. Halbuki Homeros "Edep yoksul insan için kötü bir dosttur.' Diyor. Peki şimdi senin bu tanımın kabul edilecek olursa bilgeliğin bazan kötü olabileceği de kabul edilmiş olmaz mi?" O sırada Kharmides birden bire, birinden daha doğrusu Kritias'tan işittigi bir tanimi hatirlayarak: "Bilgelik herkesin kendine ait işleri görmesidir" der. Sokrates bu tanımı büsbütün anlamsız bulur ve şunları söyler, "Bu tanım kabul edilirse başkalarının işiyle ugraşanlari bilge saymamak gerekir ki, bundan daha saçma, bundan daha anlamsiz bir şey tasarlanamaz. Sakın bunu sana bir budala söylemiş olmasin?"
Bu sırada Kritias artık kendini tutamaz tartışmaya katılır, Kharmides'in yerine kendisinin bu tanımı savunacağını söyler. Gerçekten birtakım kelime oyunları yaparak "İş görme" ile "İş yapma"nın aynı şey olmadığını, "İş görmenin" daima iyi,"İş yapma" nın yani imalin de bazen iyi bazen kötü olabileceğini anlatmaya çalışır. Ama işin içinden çıkamayınca bu tanımdan vazgeçerek "Bilgelik kendinin ne olduğunu bilmektir†diye bir yenisini ileri sürer.
Sokrates bu şekilde tanimlanan bilgeligin konusunu anlamak için Kritias'a şunlari sorar: "Bilgelik herhangi bir şeyi bilmekse muhakkak ki, bir bilimdir. Öyleyse bilgeliğin de, her bilim gibi kendine has bir konusu olmalıdır, işte Kritias bilgelik denen bu bilimin konusu nedir bunu anlamak istiyorum." Kritias, Sokrates'in bu sorusunu şöyle cevaplandirir: "Sokrates, gerçekten diğer bilimlerin kendilerinden ayrı konuları vardır. Ama bilgelik bunlardan büsbütün farklıdır, çünkü: "Bilgelik hem kendi kendinin hem öbür bilimlerin hem de bilgisizliğin bilimidir.
Sokrates bu tanımı görüme işidime ve daha başka örneklere uygulayarak böyle bir tanımın neden tasarlanamayacağını göstermeye çalışır. Bütün bu örnekler karşisinda Kritias da anlamsiz bir şey söylediğini anlar ama, orada bulunanların önünde küçük düşmemek için işi ağız kalabalığına vurur. Sokrates de tartışmayı yürütmek macıyla "Pekala Kritias, gerçekten böyle bir bilim var mı, yok mu, bunu ileride gözden geçiririz. Şimdilik diyelim ki, böyle bir bilimler bilimi vardır" dedikten sonra tartışmayı şu yolda yürütür. "Peki ama böyle bir bilimin bize ne gibi bir yararı dokunabilir, bunu anlıyamıyorum. Gerçekten böyle bir bilimin bize, neyi bildiğimizi neyi bilmediğimizi değil de, sadece bilip bilmediğimizi öğretebilecek; sonra başkalarının neleri bildiğini, neleri bilmediğini öğretmeye de gücü olmayacak; kısası bizim çok yararlı olacak bu türlü bilgileri sağlar ama hiçbir zaman mutluluğumuzu sağlayamaz. Bizi mutlu kılabilecek bir tek bilim vardır. O da: "İyi ve kötünün bilimidir." Ama aksiliğe bak ki, bu iyi ve kötünün bilimine de artık bilgelik diyemiyeceğiz. Çünkü bilgeliği deminden beri "Kendi kendinin ve diğer bilimlerin bilimi" diye tanımlamamış mıydın?
Böylelikle Kharmides diyalogunda bilgelik üzerine ileri sürülen dört tanımdan hiçbirinin ne Sokrates'i ne de dinleyenleri doyurmadığını görüyoruz. Bu durum karşısında Sokrates her zaman ki alçak gönüllüğüyle, kusurun kendisinde olduğunu, çünkü tartışmayı ve araştırmayı iyi idare edemedigini söyler. Ama herkes gibi Kharmides de bu sözlere inanmaz. Gene de bilgeliğin ne olduğunu, ancak Sokrates'ten öğrenebileceği kanısındadır. Sokrates'ten ders almak ister. Sokrates de bu işi memnuniyetle üzerine alir.
Anlaşılıyor ki diyalogumuzda bilgeliğin ne olduğu değil de, daha çok bilgeliğin neler olamıyacağı araştırılmıştır. Bundan ötürü Kharmides diyalogunda da, diğerlerin de olduğu gibi tartışma konusu ortada bırakılmış, bir sonuca bağlanmamıştır.
Bibliyografya
-Kharmides, Platon, [1]
- https://www.corilaf.gazi.edu.tr/lokman.htm , Lokman Ak ,
[1] 1990, İst, s.79-81
Tarih: 2013-03-20 22:00:00 Kategori: Edebiyat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.